W ramach projektu Polfonia, realizowanego ze stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na rok 2025 gromadziliśmy, opracowywaliśmy, a w poszczególnych przypadkach również rekonstruowaliśmy tradycyjne, wielogłosowe pieśni Polaków ze Wschodu oraz na Wschodzie. Pierwsi z wymienionych, w ramach drugowojennych zawirowań uciekali, bądź relokowani byli na Zachód zawiązywanej w tamtym czasie Polski Ludowej – nierzadko z wycieńczającym epizodem syberyjskiej tułaczki. Drudzy zaś, pomimo wędrówki granic, pozostali w swoich małych ojczyznach i przez dekady utrzymywali mateczniki lokalnej polskości.
Odwiedziliśmy ich na Pomorzu Zachodnim i w Mołdawii, słuchaliśmy ich śpiewu i opowieści na nagraniach z badań terenowych Rafała Foremskiego, Doroty Frasunkiewicz, Piotra Piszczatowskiego, Doroty Serwy, archiwów państwowych Polskiego Radia Szczecin, oraz domowych Jarosława Płotkowskiego i Grzegorza Szczepańskiego.
Pocztówka z badań terenowych w mołdawskiej Styrczy. Na zdjęciu Piotrek i Pani Efimia Bogucka (ur. 1954), z pochodzenia Ukrainka, która wyszła za styrczańskiego Polaka i jest jedną z ostatnich osób we wsi przechowującą w pamięci tradycyjne polskie melodie oraz zwyczaje.
Zasadniczym rezultatem naszych poszukiwań jest dwupłytowe wydawnictwo, zawierające 32 utwory archiwalne z terenów Litwy, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii oraz samozwańczej Republiki Naddniestrzańskiej, a także 11 współczesnych rekonstrukcji w wykonaniu naszego duetu, z gościnnym udziałem Olgi Łoś – śpiewaczki pochodzącej z białorusko-polskiego pogranicza.
Gorąco zachęcamy do odsłuchania płyty oraz zapoznania się z książeczką, gdzie znajdziecie Państwo pomocny przy odsłuchu kontekst, w tym dane bibliograficzne utworów oraz introdukcję autorstwa Katarzyny Roman-Rawskiej.
My sami Polfonię rozumiemy jako brzmienie polskości, które jest wypadkową wielogłosu różnych jej odsłon, i które nierzadko bywa
polifonizacją wyobrażonego kanonu.
Z życzeniami dobrego odbioru
Piotr Braszak i Dorota Kurkowicz
Koncepcja płyty, realizacja rekonstrukcji: PIOTR BRASZAK
Tekst: PIOTR BRASZAK, KATARZYNA ROMAN-RAWSKA
Projekt graficzny okładki i książeczki: CZARLI BAJKA
Rekonstrukcja dźwięku i mastering: ADAM MART
Partnerzy: Fundacja Muzyka Zakorzeniona,
Polskie Radio Koszalin, Polskie Radio Szczecin
Zapraszamy również do posłuchania rozmów o projekcie Polfonia w Polskim Radiu Koszalin oraz Dwójce:
Płytę wraz z książeczką pobrać można tutaj:
Uzupełnienie dotyczące przypisów 41–43:
Gra Michał Płotkowski, ur. w 1934 w Seńkowie (obwód tarnopolski, rejon czortkowski). Ocalały z rzezi wołyńsko-galicyjskiej, ewakuowany na Pomorze Zachodnie, gdzie w latach dziewięćdziesiątych nagrany został przez syna Jarosława. Rozmowa wprowadzająca w kontekst utworów nagrana została w 2025 roku przez Piotra Braszaka i Dorotę Kurkowicz.